ARTIFICIAL INTELLIGENCE BIJ ISLAND GALLERY - De pure definitie van kunst in al z’n hedendaagse glorie

In een volgende stap richting de toekomst van artistieke expressie, introduceert Island Gallery - dé nieuwe kunst & design hotspot in Den Haag - met trots een baanbrekende tentoonstelling met door AI gegenereerde kunst. Deze controversiële ontwikkeling omarmt de evolutie van fotografie en verlegt de grenzen van creativiteit binnen het gevarieerde portfolio.
In een exclusief interview met de makers, Marianne Ottemann en Daniëlle van Yperen, deelt galerista en curator Mascha Ekkel inzichten in de transformerende kracht van AI-kunst en de impact ervan op de kunstwereld. 

Hoe zien jullie de evolutie van fotografie binnen de context van AI-kunst?

Marianne: “De evolutie van de fotografie met de integratie van AI is niets meer of minder dan ‘vernieuwend’; gewoon een nieuw hoofdstuk in het creatieve proces. Grenzen verleggen met een breed scala aan hulpmiddelen. Via Promptology en Promtography zijn we getuige van de opkomst van een extra 'fotografisch oog', niet alleen aangedreven door de lens, maar ook door aanwijzingen, die onze creativiteit voeden.”

Daniëlle: “In de tijd dat AI ‘in beeld kwam’, dacht ik als art director en fotograaf even: oh fuck, daar gaat mijn bron van inkomsten! Echter, toen ik DALL-E indook, nam mijn initiële angst direct af omdat de resultaten nog veel te wensen over lieten. De kwaliteit en het aanbod van nieuwe engines groeide echter snel. Ik ging helemaal op in het experimenteren met, vergelijken en de grenzen opzoeken van de van de AI Engines; het werd bijna een obsessie. Belangrijker nog, ik zag hoe het mijn werk kon verrijken in plaats van te vrezen voor het onbekende.
Uiteindelijk begint kunst met een sterk concept. Tegenwoordig heeft vrijwel iedereen de beschikking over een camera. Maar er is nog steeds een aanzienlijk verschil tussen iemand die alleen maar vastlegt wat zich voor hem bevindt, en een fotograaf die een meeslepend verhaal vertelt door de keuze van de hoeken, het gebruik van licht, de kadering, et cetera. Hetzelfde kan gezegd worden voor tekst-naar-beeld-AI. Je kunt een heleboel woorden in een tool gooien en misschien krijg je een visueel aantrekkelijk beeld. Maar een echt kunstwerk vertelt een verhaal, inspireert, stoot af, verlicht, maakt boos, laat je emoties voelen die verder gaan dan alleen een esthetisch aantrekkelijk beeld.”

Hoe beïnvloedt AI jullie creatieve proces?

Marianne: “Aanvankelijk was retoucheren, met tools als bijvoorbeeld Photoshop, een apart onderdeel van het proces van het maken van een beeld. AI is integraal onderdeel van het totale proces. Montages, imperfecties en montagekeuzes worden onderdeel van een breder creatief verhaal. Het lijkt op het hebben van een medewerker in de studio van onschatbare waarde. Een assistent, die nieuwe inzichten en vermogen biedt. Het is een medium waar gedachten en aanwijzingen samenkomen om beelden te creëren die de werkelijkheid overstijgen en die ons bevrijden van (traditionele) beperkingen.
Mijn nieuwsgierigheid naar de mogelijkheden hiervan heeft zich snel ontwikkeld tot een enorme fascinatie. Met de toevoeging van AI ontstaat er een compleet nieuwe dimensie. Het lijkt wel alsof mijn verbeelding plotseling tot leven komt in beeld. Niet met slechts één druk op de knop. Na vele maanden van experimenteren met AI lijkt het erop dat de computer mijn smaak, wensen en voorkeuren begint te begrijpen. Het vergt dus meer dan alleen die ene druk op de knop. Wat is echt en wat is niet echt, maakt dat uit of maakt dat niet uit? De AI laat je nadenken over wat er voor jou toe doet. Het is een ontdekkingsreis met vele zijpaden, die uiteindelijk leidt naar de bestemming waar ik wil zijn.”

Daniëlle: “Voor mij is AI gewoon een ander hulpmiddel dat ik kan gebruiken om een verhaal te vertellen, de kijker naar nieuwe werelden te voeren, emoties op te roepen en vooral de ideeën, visies en verhalen uit te drukken die 24/7 in mijn hoofd aanwezig zijn. Ik gooi niet zomaar een paar woorden in Stable Diffusion, Dall-E of Mid Journey. Het begint allemaal met een idee dat vorm krijgt in mijn geest en dat veel aanpassing en verfijning vereist om zich als een beeld te manifesteren. Bovendien beperk ik mij niet tot AI-beeldgeneratoren; ik combineer ze vaak met fotobewerkingssoftware en/of traditionele fotografie en gebruik zelfs verf en penselen.”

Hoe reageren andere kunstenaars op jullie AI-kunstwerken?

Samen: “We horen inmiddels gelukkig positiever geluid, maar er is nog altijd een stukje zorg en angst over het gebruik en kopiëren van hun werk. Dat begrijpen we, echter het kopiëren van kunst in verschillende vormen is niets nieuws. Lange tijd konden particulieren portretten laten maken in de stijl van Van Gogh, Gauguin, Warhol of welke andere kunstenaar dan ook. Veel kunstenaars, zowel hedendaags als klassiek, hebben zich laten inspireren door andere kunstenaars of kunstvormen. Wij weten dat hetzelfde geldt voor de kunstenaars die hun werk laten exposeren bij Island Gallery in Den Haag.”

Mascha: “Kunst is, ook met AI, nog altijd het bewust creëren van iets moois of betekenisvols met behulp van vaardigheid en verbeeldingskracht. Dat blijft het uitgangspunt en hetgeen ik als curator logischerwijs omarm. En overigens laat ik met één van de gecureerde AI-kunstwerken ook zien, dat de software nog steeds te wensen overlaat... De geschiedenis heeft aangetoond dat oude en nieuwe kunstvormen naast elkaar kunnen bestaan en zelfs kunnen evolueren naar meer inspirerende, beeldende kunst. Dat is wat ik onze bezoekers laat zien!”

Island Gallery’s ‘EXPO NO.3 – THE ONE FOR THE ROYALS – Three cheers to monarchies & dynasties’, met het (door AI gegenereerd) affiche ‘The Girl with the Delft Blue dress on her throne’, is nog te zien tot eind december.